Cháy nổ là một trong những tai nạn gây thiệt hại lớn cho con người và tài sản. Tuy nhiên, nếu có kiến thức về phòng cháy, chữa cháy, chúng ta có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ cháy nổ và bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những kỹ năng cơ bản về phòng cháy, chữa cháy để đối phó với các tình huống khẩn cấp.
Kỹ năng thoát hiểm
Theo Thông báo số 279/TB-VKSTC ngày 6/6/2019, Ban Chỉ huy PCCC cơ quan VKSND tối cao đã biên tập một số kỹ năng cơ bản liên quan đến công tác PCCC và cứu nạn cứu hộ dựa trên tài liệu bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ PCCC của Phòng Cảnh sát PCCC Công an TP Hà Nội và kết luận của đồng chí Nguyễn Văn Quảng, Phó Viện trưởng VKSND tối cao tại Hội nghị tập huấn công tác PCCC năm 2019.
Đối với các kỹ năng liên quan đến thoát hiểm, theo Ban Chỉ huy PCCC cơ quan VKSND tối cao, khi xảy ra sự cố về cháy hoặc nổ, người thực hiện cần giữ bình tĩnh và tiến hành một số hành động cơ bản như: phát đi thông báo và hô hoán để mọi người biết về sự cố; ngắt điện trong căn nhà bị cháy (nếu có thể); kêu gọi sự giúp đỡ từ những người xung quanh để di chuyển những người bị kẹt trong nhà đến nơi an toàn.
Đồng thời, gọi điện thoại đến lực lượng PCCC theo số 114 và cung cấp các thông tin như địa chỉ của khu vực xảy ra sự cố, thông tin về những người bị nạn, đặc điểm của khu vực bị cháy, chất cháy chủ yếu, vị trí và hướng phát triển của đám cháy cũng như họ và tên cũng như số điện thoại liên hệ của người báo sự cố.
Để tránh bị ngạt khói, người thoát hiểm nên bò sát mặt đất và đeo khăn có thấm nước lên miệng và mũi. Khi bò, nên bò theo men bờ tường để tìm lối thoát nhanh nhất.
Tạo sự linh hoạt trong việc ứng phó theo 4 bước.
Điều này đòi hỏi những kỹ năng khác nhau, bao gồm sự chuẩn bị và khả năng sử dụng các thiết bị phòng cháy và chữa cháy (như bình cứu hỏa, khẩu trang chống khói, đèn pin, chăn chống cháy, giường lều chống cháy, búa thoát hiểm, băng keo phòng cháy, dây phòng cháy …), phản ứng nhanh và sẵn sàng để mọi người có thể tự bảo vệ mình khi gặp tình huống cháy nổ.
Cần thực hiện kiểm tra các thiết bị trong nhà và cơ quan hàng ngày để giảm thiểu rủi ro cháy, tắt hoặc rút điện các thiết bị điện tử không sử dụng, đóng cửa các phòng…
Không chỉ có tự bảo vệ bản thân, khi gặp phải các tình huống nguy hiểm, mỗi người cần giữ bình tĩnh để thực hiện 4 bước ứng phó linh hoạt như sau:
- Bước 1: Phản ứng khi phát hiện dấu hiệu của cháy. Khi nghe thấy tiếng chuông báo cháy hoặc thấy khói, các dấu hiệu cháy, cần nhanh chóng di chuyển ra khỏi khu vực cháy.
- Bước 2: Không lãng phí thời gian để lấy đồ không cần thiết. Khi có dấu hiệu của cháy, lửa sẽ lan rất nhanh, thường chỉ có khoảng 2-3 phút để thoát khỏi khu vực bị ảnh hưởng bởi cháy. Vì vậy, không nên mang theo đồ vật không quan trọng khi thoát hiểm.
- Bước 3: Cảnh báo và kêu gọi mọi người trong khu vực để sẵn sàng thoát hiểm. Khi phát hiện cháy, cần hô hoán người xung quanh, gia đình hoặc hàng xóm để cùng di chuyển ra khỏi khu vực bị cháy.
- Bước 4: Sử dụng các sản phẩm chữa cháy nếu có.
Cấm hoàn toàn sử dụng thang máy để thoát hiểm.
Về các kỹ năng đối phó với đám cháy, bao gồm: Khi thoát ra khỏi phòng, cần giữ bình tĩnh di chuyển theo đường bộ và không cố gắng xô đẩy. Cấm sử dụng thang máy để thoát hiểm vì khi xảy ra sự cố cháy hoặc nổ, nguồn điện sẽ bị ngắt, khiến thang máy dừng lại ở bất kỳ vị trí nào và có thể dẫn đến chết người do ngạt khí.
Nếu phải mở cửa, hãy kiểm tra nhiệt độ của cửa trước khi mở và tránh đặt mình vào phía trước của cửa để đề phòng lửa tạt vào.
Trong trường hợp xảy ra đám cháy, khói và khí độc bao phủ hành lang và không thể thoát ra ngoài, hãy giữ bình tĩnh và sử dụng chăn ẩm hoặc băng dính để bịt kín các khe cửa và tránh khí độc và khói xâm nhập vào phòng. Sau đó, ở lại phòng chờ đợi lực lượng cứu hỏa đến để giải cứu.
Cần di chuyển ra ban công, cửa sổ hoặc sử dụng khăn hoặc áo mũ để gọi cứu giúp. Khi lực lượng cứu hỏa đến, hãy giữ bình tĩnh và tuân theo hướng dẫn của họ.
Nếu không thể tiếp cận các lối thoát an toàn hoặc ra ban công hoặc cửa sổ để gọi cứu giúp, hãy tìm một vị trí an toàn như ban công hoặc cửa sổ không bị cháy hoặc không có khói, khí độc để đợi lực lượng cứu hỏa đến giải cứu. Không được núp trong nhà vệ sinh khi có cháy.
Nếu quần áo của bạn bị bén lửa, hãy nằm xuống và lăn qua lại hoặc lăn tròn để dập tắt ngọn lửa.
Khi có cháy hoặc nổ xảy ra tại những địa điểm đông người như trung tâm thương mại, siêu thị, rạp chiếu phim,… người ta cần tránh hoảng loạn và tuân theo hướng dẫn của nhân viên chỉ dẫn để thoát ra ngoài tòa nhà thông qua các lối thoát hiểm như cầu thang bộ và đèn Exit – lối ra.
Mỗi hộ gia đình và cá nhân nên sở hữu bình chữa cháy hoặc thiết bị chữa cháy để tự bảo vệ mình trong trường hợp xảy ra sự cố cháy. Đồng thời, cần giữ cho các lối thoát nạn không bị cản trở bằng cách mở lối cửa thoát hiểm ra ngoài trên các chuồng cọp, lồng sắt ban công và không sắp xếp hàng hóa, đồ đạc, tài sản.
Nếu không thể thoát ra ngoài, nếu ở tầng trệt, có thể ném các vật dụng nhẹ như chăn, gối, đệm xuống đất để giảm tác động và đỡ người. Nếu không thể mở cửa sổ, có thể dùng vật nặng để đập vỡ cửa sổ ở góc cuối và sử dụng vải, khăn mặt hoặc chăn để chạm vào các mép sắc.
Trong trường hợp không thể thoát ra ngoài, cần tập hợp mọi người vào một phòng. Nên lựa chọn phòng có cửa sổ để thoát nạn. Ngăn khói và lửa vào phòng bằng cách chặn khe hở quanh cửa bằng khăn trải giường, chăn, quần áo hoặc băng dính.
Khi cần phải thả trẻ em xuống, hãy giảm độ cao thấp nhất có thể và đặt tay lên bậc cửa sổ trước khi thả bé xuống để giảm tác động và người lớn có thể đỡ trẻ.
Nếu trong phòng có cửa sổ nhưng không thể dùng để thoát ra, hãy mở cửa và đứng trước sổ để hít thở và kêu cứu. Nếu tìm được một miếng vải hay khăn trùm, hãy đặt lên miệng để tránh hít phải khói độc. Tốt nhất là nên ướt miếng vải trước khi đặt lên miệng. Không nên trốn dưới giường hay đồ đạc trong phòng vì điều này sẽ làm trở ngại cho việc tìm kiếm cứu hộ.
Sống trong chung cư cao tầng, hãy đếm số cửa trên đường tới cầu thang khi không thể sử dụng thang máy, để tránh bị lạc trong quá trình di chuyển.
Bảo đảm rằng cầu thang và cửa thoát hiểm không bị cản trở, và luôn kiểm tra để đảm bảo bạn có thể mở cửa cầu thang từ cả hai phía. Trong trường hợp có cháy xảy ra ở tầng khác trong tòa nhà, thường sẽ an toàn hơn nếu bạn ở trong căn hộ của mình, trừ khi khói và lửa gây nguy hại đến tính mạng.
