Có thể nói kế toán thuế có vai trò và nhiệm vụ rất quan trọng đối với một doanh nghiệp. Cụ thể, kế toán thuế phải thực hiện các công việc như ghi nhận và xử lý các khoản thuế phải nộp của doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định về thuế của pháp luật, thực hiện các thủ tục liên quan đến thuế và giải quyết các vấn đề liên quan đến thuế một cách chính xác và kịp thời. Với vai trò này, kế toán thuế không chỉ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả mà còn đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật và tránh các rủi ro pháp lý.
Nội dung
Vai trò và nhiệm vụ của kế toán thuế
Sau khi thành lập công ty, vai trò của bộ phận kế toán thuế là thực hiện việc khai báo và nộp lệ phí môn bài. Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, kế toán thuế có các nhiệm vụ như sau:
- Tổng hợp và lưu trữ hóa đơn, chứng từ phát sinh để theo dõi và hạch toán
- Lập báo cáo thuế hàng tháng, hàng quý và nộp thuế cho công ty
- Lập báo cáo tài chính, báo cáo thuế cuối năm, báo cáo thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
- Liên lạc với cơ quan thuế khi có vấn đề phát sinh
- Kiểm tra đối chiếu hóa đơn giá trị gia tăng (GTGT) với bảng kê thuế đầu vào, đầu ra từng cơ sở
- Hàng tháng lập báo cáo tổng hợp thuế GTGT đầu ra của toàn công ty, phân loại theo thuế suất
- Hàng tháng lập báo cáo tổng hợp thuế GTGT đầu vào của toàn công ty theo tỉ lệ phân bổ đầu ra được khấu trừ
- Theo dõi báo cáo tình hình nộp ngân sách, tồn đọng ngân sách, hoàn thuế của công ty
- Đối chiếu số liệu báo cáo thuế của các cơ sở giữa báo cáo với quyết toán
- Lập hồ sơ hoàn thuế khi có phát sinh
- Lập báo cáo tổng hợp thuế theo định kỳ hoặc đột xuất
- Kiểm tra hóa đơn đầu vào
- Kiểm tra báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn thuế để báo cáo cục thuế
- Cập nhật kịp thời các thông tin về luật thuế, soạn thông báo các nghiệp vụ quy định của luật thuế có liên quan đến hoạt đông sản xuất kinh doanh của công ty để cơ sở biết thực hiện
- Lập kế hoạch thuế giá trị gia tăng thu nhập doanh nghiêp, nộp ngân sách
- Cập nhật theo dõi việc giao nhận hóa đơn
- Hằng tháng, quý năm báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn trong kỳ
Và thực hiện các tác vụ khác liên quan đến kế toán thuế của doanh nghiệp.
Công việc của kế toán thuế
Một trong các nhiệm vụ của kế toán thuế là xác định căn cứ tính thuế.
Một trong những trách nhiệm thường xuyên và liên tục của kế toán thuế là đảm bảo phản ánh đầy đủ, chính xác và kịp thời các khoản thuế và nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp. Trong quá trình này, kế toán thuế cần xác định cơ sở tính thuế gồm: cơ sở tính thuế giá trị gia tăng (GTGT), cơ sở tính thuế tiêu thụ đặc biệt, cơ sở tính thuế bảo vệ môi trường, cơ sở tính thuế thu nhập doanh nghiệp và cơ sở tính thuế thu nhập cá nhân.
- Xác định căn cứ tính thuế GTGT
Để xác định cơ sở tính thuế GTGT, kế toán thuế cần kiểm tra và so sánh các hóa đơn GTGT đầu vào và đầu ra để đảm bảo tính hợp lý, hợp lệ và hợp pháp. Họ cũng cần kiểm tra và phân loại các hóa đơn GTGT theo từng loại thuế suất. Hàng tháng hoặc hàng quý, kế toán thuế phải làm báo cáo kê khai tổng hợp thuế GTGT đầu vào và đầu ra để có số liệu làm căn cứ cho việc xác định nghĩa vụ nộp thuế GTGT của doanh nghiệp đối với Nhà nước.
- Xác định cơ sở tính thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường
Để xác định cơ sở tính thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường, kế toán thuế cần kiểm tra thuế suất của hàng hoá và phân loại và làm báo cáo kê khai thuế đối với 2 loại thuế này nếu doanh nghiệp liên quan đến hoạt động nhập khẩu hàng hoá.
- Xác định cơ sở tính thuế thu nhập cá nhân
Dựa vào mức lương thực tế của người lao động làm việc tại doanh nghiệp và các quy định của nhà nước về luật thuế thu nhập cá nhân, như mức giảm trừ gia cảnh… Kế toán thuế tính toán thuế thu nhập cá nhân, lập báo cáo thuế thu nhập cá nhân và báo cáo cho cơ quan thuế theo đúng kỳ kế toán.
- Xác định cơ sở tính thuế thu nhập doanh nghiệp
Kế toán thuế cần phối hợp với kế toán tổng hợp để nắm rõ số liệu, đối chiếu số liệu và làm bảng báo cáo tài chính hàng tháng, quý, năm để phục vụ kiểm soát tài chính nội bộ tại doanh nghiệp. Đồng thời làm căn cứ để xác định nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ quan nhà nước.
Hai là thực hiện trách nhiệm thuế của doanh nghiệp đối với Nhà nước là hai điều cần thiết.
Các kế toán thuế phải thực hiện trách nhiệm thuế của doanh nghiệp đối với Nhà nước hàng tháng, hàng quý và hàng năm.
Các công việc này bao gồm lập và nộp các báo cáo thuế như thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn và báo cáo tài chính theo các chu kỳ kế toán được quy định bởi luật pháp.
Các kế toán thuế cũng phải nộp tiền thuế vào ngân sách Nhà nước dựa trên các nghĩa vụ thuế phát sinh trong doanh nghiệp. Họ cần lập kế hoạch và hồ sơ nộp ngân sách, đồng thời nộp hồ sơ hoàn thuế khi cần thiết, và trình lên ban giám đốc và cơ quan thuế để thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp đối với Nhà nước. Cuối năm, các kế toán thuế còn phải lập báo cáo tài chính và quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp, quyết toán thuế thu nhập cá nhân.
Ba là còn có những công việc khác liên quan đến lĩnh vực thuế.
Bên cạnh các nhiệm vụ cơ bản đã nêu, kế toán thuế cần thường xuyên cập nhật các thông tin, chính sách pháp luật về thuế để hiểu và đối chiếu số liệu báo cáo thuế. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ nghĩa vụ đúng đắn mà còn giúp họ hiểu rõ các quy định pháp luật để tận dụng các chính sách ưu đãi thuế của Nhà nước.
Ngoài ra, kế toán thuế còn có thể thực hiện các công việc sau:
- Liên tục sắp xếp các hóa đơn và chứng từ liên quan đến thuế theo thứ tự thời gian hợp lý.
- Lưu trữ và bảo quản các hóa đơn, chứng từ liên quan đến thuế.
- Đưa ra đánh giá khi có sự chênh lệch giữa báo cáo thuế của doanh nghiệp và số thuế phải quyết toán đối với cơ quan Nhà nước.
- Đề xuất giải quyết các vấn đề phát sinh đến hóa đơn, điều chỉnh, huỷ hóa đơn trong các trường hợp cần thiết trước khi kê khai thuế để đảm bảo tính hợp lý hợp lệ của bảng kê khai.
- Lập các báo cáo liên quan đến kế toán thuế khi có yêu cầu từ phía ban giám đốc hoặc cơ quan thuế.
Ngoài ra, các nhiệm vụ kế toán thuế theo thời gian.
Thường thì một nhân viên kế toán thuế chuyên nghiệp sẽ phân chia công việc và thời gian theo chu kỳ hàng ngày, hàng tháng, hàng quý và hàng năm.
Các nhiệm vụ kế toán thuế doanh nghiệp cần hoàn thành vào đầu năm:
-
Làm thủ tục khai và nộp tiền thuế môn bài đầu năm. Kế toán thuế cần quan tâm đến thời điểm thành lập doanh nghiệp, mức vốn điều lệ và thời hạn nộp thuế môn bài của doanh nghiệp.
-
Làm thủ tục khai và nộp các tờ khai thuế TNCN, TNDN, GTGT và các nghĩa vụ thuế khác.
Theo Điều 10, Chương II của Thông tư 156/2013/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế cụ thể được quy định như sau:
Lưu ý: Thời hạn nộp tờ khai thuế cũng là thời hạn nộp tiền thuế, nếu số thuế phải nộp được phát sinh.
Thời hạn nộp hồ sơ kê khai thuế tháng chậm nhất của doanh nghiệp là ngày thứ 20 (hai mươi) của tháng tiếp theo sau tháng phát sinh nghĩa vụ thuế.
Ví dụ: Ngày nộp tờ khai thuế GTGT tháng 1/2017 không vượt quá ngày 20/2/2017.
Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế quý của doanh nghiệp không được quá ngày thứ 30 (ba mươi) của quý tiếp theo sau khi quý đó phát sinh nghĩa vụ thuế.
Ví dụ: Ngày nộp tờ khai thuế GTGT quý I/2017 không vượt quá ngày 30/4/2017.
Doanh nghiệp cần nộp báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn của quý IV không quá ngày 30/1.
Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp vào năm mới không được quá ngày thứ 30 (ba mươi) của tháng đầu tiên theo năm dương lịch.
Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế cho từng lần phát sinh nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp không được quá ngày thứ 10 (mười), kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ thuế.
Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế năm của doanh nghiệp không được quá ngày thứ 90 (chín mươi), tính từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính.
Ví dụ: Ngày nộp hồ sơ khai quyết toán thuế TNDN năm 2016 bao gồm tờ khai quyết toán thuế TNDN, TNCN và báo cáo tài chính không được quá ngày 30/3/2017.
Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế đối với trường hợp doanh nghiệp chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi hình thức sở hữu, giải thể, chấm dứt hoạt động không được quá ngày thứ 45 (bốn mươi lăm) tính từ ngày có quyết định.
Chú ý:
- Các doanh nghiệp kê khai thuế GTGT theo quý sẽ phải kê khai thuế TNCN theo quý.
- Các doanh nghiệp mới thành lập dưới 12 tháng và chưa đủ 1 năm tài chính sẽ phải kê khai thuế GTGT và lập báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn theo quý.
- Từ quý IV/2014 trở đi, các doanh nghiệp không cần nộp tờ khai thuế TNDN tạm tính quý nữa, mà chỉ tính tiền, nếu có thì đi nộp tiền.
Công việc kế toán thuế doanh nghiệp thực hiện hàng ngày:
- Thu thập, xử lý và lưu trữ các hóa đơn, chứng từ kế toán (CTKT), kiểm tra tính hợp lý, hợp lệ của hóa đơn, CTKT…
Công việc kế toán thuế doanh nghiệp thực hiện hàng tháng:
Đối với các doanh nghiệp kê khai thuế theo tháng:
- Lập tờ khai thuế GTGT hàng tháng
- Lập tờ khai thuế TNCN theo tháng
- Nộp báo cáo tình hình sử dụng hóa đơn hàng tháng
Chú ý: Trong trường hợp phát sinh số thuế phải nộp khi lập tờ khai thuế, thì hạn nộp tờ khai cũng là hạn nộp tiền thuế.
Nhiệm vụ của Kế toán Thuế hàng quý:
- Thu thập và xử lý thông tin để lập tờ khai Tạm tính Thuế TNDN theo Quý
- Tổng hợp thông tin để lập Báo cáo sử dụng Hoá đơn theo Quý
- Lập tờ khai thuế GTGT theo Quý (đối với doanh nghiệp thuộc diện kê khai thuế GTGT theo Quý). Chi tiết xem tại liên kết bên trên trong phần công việc hàng tháng.
- Lập tờ khai thuế TNCN theo Quý
Nhiệm vụ của Kế toán Thuế cuối năm:
- Tổng hợp thông tin để lập báo cáo quyết toán thuế TNCN năm
- Tổng hợp thông tin để lập báo cáo quyết toán thuế TNDN năm
- Lập báo cáo tài chính năm bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Thuyết minh báo cáo tài chính
- Bảng cân đối số phát sinh tài khoản
Với sự phức tạp và đa dạng của các công việc trên, có thể thấy trọng trách của bộ phận kế toán thuế rất nặng nề. Người đảm nhận vị trí này phải có kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm và sự nhạy bén để xử lý các tình huống phát sinh đối với doanh nghiệp.
